Abdelhafid El Haddad werkt bij het Ouderpunt van OOZ. De ouders van allochtone leerlingen kunnen contact opnemen met meneer El Haddad bij vastgelopen communicatie tussen henzelf en hun kind. Ook bij miscom- municatie tussen de ouders en de school/hulpverlening kan de hulp van meneer El Haddad worden ingeroepen. Naast zijn rol als bemiddelaar en bruggenbouwer tussen verschillende partijen, verzorgt meneer El Haddad in- en externe voorlichting voor leerlingen en ouders. Deze voorlichtingen dienen om te informeren over onder andere cultuurverschillen en het Nederlandse onderwijs, maar ook ter preventie van de eerder genoemde miscommunicaties.
Het belang van taalvaardigheid in de moedertaal
Ik ben begonnen als gemeenteambtenaar bij de Gemeente Zwolle. In 1985 werd ik leerkracht oetc (onderwijs eigen taal en cultuur). Tot 2004 gaf ik Arabische les op basisscholen voor alle groepen. Destijds was er bijna geen lesmateriaal, dus moest ik dat zelf maken. Ik werkte met vier andere collega’s; ik ben Marokkaans, drie anderen waren Turks en een was van Indonesische afkomst. Zij gaven elk les in hun eigen taal en cultuur. Ik gaf voornamelijk les op OBS de Toonladder, al heette de school toen nog niet zo. Wij werkten op de scholen met de meeste allochtone leerlingen. Ik gaf in het begin op heel veel scholen les. Ik reisde daarvoor heen en weer door heel Zwolle en had Steenwijk er ook nog bij. De leerlingen kregen tweeënhalf uur per week les in hun eigen taal en cultuur. Na verloop van tijd verdween het cultuuraspect en lag de focus alleen op taal. Dit ging door tot 2004 en toen werd het opgeheven. Dit was eigenlijk terugkeeronderwijs, met als doel dat de kinderen voorbereid waren als hun ouders terugkeerden naar het land van herkomst. Maar het ministerie constateerde dat de gezinnen waarschijnlijk in Nederland zouden blijven, daarom werd besloten dat het beter zou zijn om de tijd die besteed werd aan de eigen taal, te investeren in het leren van het Nederlands. Dat zou een taalachterstand kunnen voorkomen en was goed voor de taalontwikkeling. Ik was het daar niet helemaal mee eens; een tweetalige opvoeding wordt vaak als iets positiefs gezien. Ik heb zelf mijn kinderen tweetalig opgevoed. Als je je moedertaal niet machtig bent, is het moeilijker om een tweede taal te leren. Dan krijg je juist een taalachterstand.
Het idee voor een Ouderpunt ontstond bij het bestuur toen zij onze ervaring met cultuurverschillen binnen het onderwijs zagen. Er kwam een vacature voor een consulent voor dit Ouderpunt waarop ik solliciteerde. De functie omvatte het bemiddelen bij conflictsituaties tussen ouders, leerlingen en de school. Dit was eerst alleen binnen het basisonderwijs, later ben ik ook voor het voortgezet onderwijs gaan werken. Daar waren soms ook problemen. Sommige leerlingen hadden geen last van de overstap van de bassischool naar voortgezet onderwijs, maar anderen wel. In de loop der jaren merk ik dat het belangrijk is om de communicatie met de school, ouders en de leerlingen te behouden. Het hoofddoel van mijn werk is momenteel het verhelpen van de conflicten die ontstaan door de misverstanden en slechte communicatie.
Een bruggenbouwer
De meeste mensen vragen me nu om te bemiddelen in bepaalde conflict- situaties of bij miscommunicatie. Als mediator geef ik door wat elke partij wil en wat we voor hen kunnen doen. Daar hechten de scholen veel waar- de aan. De drempel is laag voor alle partijen om naar mij toe te komen. Naast die functie als ‘bruggenbouwer’ geef ik ook preventieve voorlichting, meestal op locatie. Sinds corona werk ik meestal vanuit huis. Bij het eerste gesprek met de betrokkenen probeer ik wel op locatie af te spreken, zodat we goed kennis kunnen maken. De vervolggesprekken zijn dan vaak online. Als je de mensen kent en zij kennen jou is het basisvertrouwen er al, dus dat werkt dan prima. Vanuit mijn functie bij het Ouderpunt probeer ik altijd problemen de wereld uit te helpen. Dat is een van de dingen die mij ook het meest aanspreken aan dit werk.
Communicatieve uitdagingen
Vooral de laatste jaren, met de toestroom van veel nieuwe allochtonen in Nederland is voorlichting en verduidelijking van de cultuur en taal heel erg nodig. Er zijn niet veel ouderpunten in Nederland, dat vind ik jammer. Zo’n voorziening is van groot belang voor allochtone ouders en leerlingen. Ik leg vanuit mijn functie uit hoe je je kinderen kunt opvoeden in Nederland, dat doe ik in het Nederlands en Arabisch. Om goed advies te kunnen bie- den moet je weten hoe je respectvol omgaat met de ouders uit het buiten- land en met de kinderen en hen beiden in hun waarde kunt laten. Je moet daarvoor rekening houden met cultuurverschillen. Leerlingen zien hier vanaf jonge leeftijd hoe Nederlandse kinderen met hun ouders omgaan en dat is vaak heel anders dan in de landen waar zij vandaan komen. De cultuur is in Nederland veel informeler in dat aspect; hier zijn de kinderen mondiger. Dat botst wel eens met de allochtone ouders, die een formelere relatie met hun kinderen gewend zijn. Zij zijn opgegroeid met een bepaal- de hiërarchie tussen ouder en kind. Die verschillen kun je als consulent met ouders delen en daar samen over praten. Je kijkt dan hoe je kunt zorgen dat zij elkaar in het midden ontmoeten. De allochtone kinderen moeten vaak transformeren: op school houden ze zich aan Nederlandse cultuur, maar thuis geldt vaak de eigen cultuur. Daarin een balans vinden is soms moeilijk. Dat leidt tot de eerder genoemde botsingen en dan krijg je conflicten. Daar moet ik heel voorzichtig mee zijn. Ik ben zelf getrouwd met een Nederlandse vrouw en dat was soms ook lastig in het begin. Dat moet je door de jaren heen leren, je gaat elkaar leren begrijpen. Bij ons is dat gelukt, maar daar moet je de tijd voor nemen. Het helpt dan om elkaar informeren over je gebruiken en cultuur. Allochtone kinderen in deze tijd hebben nog een extra uitdaging: sociale media. Dat beïnvloedt hun ideeën over cultuur en gedragingen en lang niet altijd ten goede. Ik hoop dat de functionaliteit van het Ouderpunt in de toekomst kan worden voortgezet binnen of in samenwerking met OOZ. Zelf zal ik in juli stoppen met deze rol, omdat ik met pensioen ga. Maar: zolang er nog geen nieuwe invulling is, kan er incidenteel en op afroepbasis nog online een beroep worden gedaan op mijn expertise. Binnen OOZ wordt onderzocht hoe een goede invulling voor het vervolg van het ouderpunt gevonden kan worden die goed aansluit bij de regionale en culturele ontwikkelingen.