Marieke van Elburg is ambulant begeleider vanuit het Regionaal Expertiseteam de Twijn, binnen het samenwerkingsverband (SWV) Veld, Vaart & Vecht. Dit samenwerkingsverband omvat de afdelingen Hardenberg, Mariënberg, Ommen en Slagharen. Samen met haar collega Marloes Holterman werkt ze in deze regio. Naast haar rol als ambulant begeleider heeft Marieke zitting in de Commissie van Advisering en Toewijzing (CAT) binnen SWV Klasse, dat aanvragen beheert voor de toelaatbaarheid van leerlingen tot het speciaal onderwijs.
Marieke van Elburg in een werkmoment met een leerling
Met twintig jaar ervaring binnen het onderwijs en meerdere (Master)opleidingen ben ik gespecialiseerd in het begeleiden van leerlingen met ontwikkelingsachterstanden, syndromen, lichamelijke beperkingen en hulpvragen met betrekking tot gedrag. De hulpvragen binnen mijn regio variëren van leerlingen met een medische aandoening zoals astma, reuma of een Niet-Aangeboren-Hersenletsel (NAH) tot kinderen waarbij er nog geen gerichte diagnose is, maar waar ontwikkelingsachterstanden naar voren komen. Mijn doelgroep bestaat uit leerlingen in het primair onderwijs (po). Zodra zij de overstap maken naar het voortgezet onderwijs (vo), eindigt mijn begeleiding. Een van mijn collega’s werkzaam binnen het vo neemt dan de begeleiding over.
Scholing voor leerkrachten en ondersteuning voor zorgleerlingen
Ik heb gewerkt met zeer moeilijk lerende leerlingen (ZML), maar ook met de doelgroep vanuit de hulpvraag gericht op gedrag. Ik geef aan de hand van mijn ervaring samen met mijn collega’s vanuit het Expertiseteam advies binnen de scholen, maar ook scholingen over deze verschillende onderwerpen.
Naast het coachen van leerkrachten of adviseren binnen trajecten rondom zorgleerlingen, is een belangrijk deel van mijn werk psycho-educatie. Ik help leerlingen meer inzicht te krijgen in hun ziektebeeld en ondersteun hen bij het omgaan van uitdagingen, zoals bijv. belastbaarheid, onzekerheid. De focus ligt tijdens deze gesprekken altijd op hun talenten en hun sterke punten, vanuit de werkwijze ‘Kindertalentenfluisteraar’. Dit is een fijne werkwijze die kinderen helpt om het zelfvertrouwen te vergroten.
Brug tussen regulier en speciaal onderwijs
Dit is mijn tweede schooljaar bij het Expertiseteam. Ik vind het waardevol om het regulier en speciaal onderwijs meer met elkaar te laten verbinden. Vanuit beide kanten valt er nog steeds veel van elkaar te leren. Daarbij onderzoek ik vragen zoals ‘Wat kan de school inzetten om het onderwijs nog beter aan te laten sluiten voor deze leerling? Of is de overstap naar speciaal onderwijs noodzakelijk?’ In dat laatste geval ondersteun ik school, ouders en leerlingen tijdens deze overgang. Momenteel ben ik betrokken bij ongeveer vijftig leerlingen van de scholen in mijn regio, binnen het basisonderwijs en speciaal basisonderwijs. De intensiteit van de hulpvragen varieert per situatie.
Aanpak en begeleiding bij hulpvragen
Bij een hulpvraag kan een school zich rechtstreeks bij mij of mijn collega Marloes aanmelden door contact met ons op te nemen. Onderling stemmen we samen af wie welke hulpvraag oppakt. We hebben beide onze eigen expertises. Vooraf vragen we de relevante gegevens over de leerling op. Ik observeer vrijwel altijd in de klas, het liefst vaker dan één keer om een completer beeld te krijgen. Na de observatie bespreek ik mijn bevindingen met de leerkracht en intern begeleider en geef praktische tips over begeleiding in de klas. Waar nodig adviseer ik ook over passende lesmaterialen. Daarnaast ga ik soms een persoonlijk traject met de leerlingen in. Deze trajecten zijn kortdurend en gaan dus niet het hele schooljaar door. Op de achtergrond blijf ik vaak wel langer betrokken. Naast de begeleiding van leerlingen en leerkrachten vind ik het ook belangrijk om ouders de handvatten te bieden die ze nodig hebben tijdens dit traject. Daarom blijf ik tijdens het traject in nauw contact met hen.
Samenwerken voor passend en inclusief onderwijs
In mijn werk kan ik rekenen op een netwerk van specialisten op het gebied van syndromen en ziektebeelden binnen ons Regionaal Expertiseteam. Zij helpen me om leerlingen optimaal te begeleiden. Dit netwerk van (soms externe) collega’s is onmisbaar, omdat de juiste begeleiding specifieke expertise vereist. Hoewel de functie van ambulant begeleider vaak solistisch is, werk je nooit helemaal alleen.
Zo begeleidde ik een leerling met cerebrale parese. Dat vroeg om aanpassingen binnen de school, zoals materialen, meubilair en een rooster dat rekening hield met de beperkte mobiliteit van de leerling. Dit in afstemming met mijn collega ergotherapeut. Daarnaast is kennisoverdracht essentieel: scholen hebben niet altijd voldoende inzicht in de gevolgen van een aandoening. Door informatie te delen en scholing te organiseren, zorgen we ervoor dat scholen goed voorbereid zijn en adequaat kunnen handelen. We willen dat leerlingen zoveel mogelijk mee kunnen komen binnen het reguliere onderwijs. Dat vraagt om passend en inclusiever onderwijs. Helaas is dat niet altijd volledig haalbaar, dan komt de overstap naar het (v)so in beeld.
Langdurige begeleiding voor blijvende ondersteuning
Met behulp van deze knuffels kunnen de leerlingen hun emoties in beeld brengen
Bij bepaalde ziektebeelden of syndromen varieert de intensiteit in begeleiding per leerling. Soms ben ik meer op de achtergrond betrokken tijdens de schoolloopbaan, andere situaties vragen om intensiever contact. Een voorbeeld hiervan is een jongen met reuma. In de wintermaanden, wanneer zijn klachten toenemen, zie ik hem vaker. Tussentijds hebben we gesprekken zodat ik weet hoe het met hem gaat en hoe ik hem kan ondersteunen. Hij zei eens tegen me: ‘Ik ben blij dat jij er steeds bent, anders had ik ook nog naar de psycholoog in het UMCG gemoeten, nu hoeft dat niet.’ Zulke momenten onderstrepen de waarde van langdurige begeleiding.
Een goede balans in begeleiding
Het belangrijkste doel van mijn werk is ervoor zorgen dat de leerkracht in de groep zich kan redden, en tools krijgt om leerlingen met specifieke behoeften in de groep te kunnen begeleiden. Leerkrachten hoeven niet van elk syndroom of ziektebeeld alles te weten, want ze hebben al veel taken vanuit het standaardprogramma. Even sparren met een ambulant begeleider kan dan heel helpend zijn, zowel op het didactische- als sociaal-emotionele vlak. Het welbevinden van de leerlingen is een van mijn belangrijkste pijlers. Dat betekent niet dat de leerlingen altijd volledig beschermd moeten worden; een gezonde mate van uitdaging hoort erbij. Te voorzichtig zijn is niet altijd bevorderlijk voor hun ontwikkeling. Samen werken we aan een balans waarbij leerlingen zich veilig voelen, maar ook gestimuleerd worden om te groeien.
